Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Nạn chặt phá, khai thác rừng tràn lan và tốc độ đô thị hoá chóng mặt đang làm mất dần những cánh rừng.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, Thanh Âm Xanh bắt tay vào tìm hiểu các biện pháp giúp rừng, giúp đất. Thông qua quá trình tìm hiểu, tre Mạy Khao Lam là giống cây từ vùng Tây Bắc là loài cây được lựa chọn đồng hành cùng dự án vì những ưu điểm vượt trội của nó. Tre xanh vốn quen thuộc ở những làng quê Bắc Bộ. Thế nhưng ít ai biết, trên những ngọn núi chênh vênh tại hai xã Dế Xu Phình và Púng Luông của huyện vùng cao Mù Cang Chải (tỉnh Yên Bái), người người đang cùng nhau trồng tre, tạo nên một công viên tre sinh kế đầu tiên ở Việt Nam rộng hàng chục héc-ta giữa mây rừng.
Trên “Sống lưng khủng long” ở bản Phình Hồ xa xôi, tre đan tre để mọc lên, góp phần phủ xanh đồi núi trong dự án “Thanh âm xanh – m nhạc dẫn lối rừng xanh” do Quỹ từ thiện Khăn ấm cho em phát động với mục tiêu: Xây dựng những cánh rừng tre trên khắp đất nước, tạo nên một hệ sinh thái xanh bền vững.
Trong suốt một năm nhóm lên ý tưởng cho chiến dịch một cách kỹ lưỡng, cẩn thận và tìm thấy cây tre với rất nhiều ưu thế phù hợp. Cây tre đang là giải pháp toàn cầu trong giảm tác động từ biến đổi khí hậu do là loài cây sinh trưởng nhanh ở bất cứ điều kiện nào. Sau 5 năm trồng, tre sẽ có chức năng cải tạo hệ thống nguồn đất, nguồn nước, chống xói mòn, sạt lở, lũ quét… Hơn nữa, chỉ cần với lượng nước 6l/cây/năm, tre phù hợp với tất cả vùng đất khô hạn tại khu vực miền núi Tây Bắc, đồng thời cho hiệu quả kinh tế khi được khai thác từ rừng, tạo ra các sản phẩm thương mại và phục vụ du lịch. Vì lẽ đó, cây tre được lựa chọn là trọng tâm của dự án mới nhằm gây quỹ trồng rừng tre mang tên Thanh âm xanh – m nhạc dẫn lối rừng xanh.
Năm 2020, trong chuỗi sự kiện văn hóa nghệ thuật Thanh âm núi rừng được dự án Thanh âm xanh tổ chức ở Mù Cang Chải, chiến dịch “Vì một triệu cây tre Việt” chính thức được phát động với mục tiêu tạo ra những cánh rừng tre trên khắp lãnh thổ Việt Nam. Chị Linh kể: “Mọi thứ đều rất khó khăn vào giai đoạn đầu. Một trong những thử thách lớn nhất của chiến dịch chính là ít người nghĩ đến việc trồng tre để phủ xanh đồi trọc”.
Nhưng đến bây giờ, thông qua những cố gắng về truyền thông, chiến dịch đã lan tỏa được vai trò thật sự của cây tre Việt Nam đến với tự nhiên cũng như cộng đồng. Quỹ ủng hộ chiến dịch ngoài việc kêu gọi từ các sự kiện âm nhạc do Thanh âm xanh tổ chức, thì mỗi người quan tâm chỉ cần đóng góp 50 nghìn đồng – đúng bằng chi phí để trồng 1 cây tre thì với 1 triệu người sẽ có 1 triệu cây tre được trồng.
Bắt tay vào thực địa, Thanh âm xanh khó tìm ra nguồn giống tre phù hợp. Năm đầu thực hiện, 80% số cây tre được trồng đã chết hàng loạt do thời tiết không thuận lợi cũng như nguồn giống chưa bảo đảm. Đó là một tổn thất rất lớn. Rất may mắn là dự án vẫn được những người tham gia hỗ trợ chiến dịch, người dân địa phương cũng như chính quyền tin tưởng. Năm 2022, dự án tổ chức vườn ươm cho 10.000 giống cây tiếp tục thất bại do lượng mưa tự nhiên quá lớn.
Tưởng như hai lần thất bại sẽ gây nản chí, thế nhưng dự án vẫn kiên trì bắt đầu lại. Trong năm 2022, Thanh âm xanh trồng thành công 10.000 cây tre Mạy Khao Lam trên diện tích 25ha tại hai bản Mý Háng Tủa Chử và Nả Háng Tủa Chử, xã Púng Luông, huyện Mù Cang Chải. Đến nay, tất cả số tre ấy đều sống rất khỏe mạnh. Bên cạnh đó, các thành viên của dự án cũng tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Kết nối thanh âm “Nghe trẻ – Nghe tre” tại Mù Cang Chải. Nhóm nhạc Thanh m Xanh cũng tổ chức lớp dạy cách chơi nhạc cụ làm bằng tre nứa cho 120 em học sinh người Hmông thuộc hai điểm trường xã Dế Xu Phình và xã Púng Luông, giúp người dân đến gần hơn với tre từ âm nhạc nhằm mục tiêu: m nhạc dẫn lối rừng xanh.
Theo đó, mỗi cây Mạy Khao Lam đều được ươm trực tiếp từ hạt thay vì hom cành hoặc gốc lam. Điều này sẽ đảm bảo tính sinh trưởng bền vững của cây lam trong tương lai. Bởi, khi ươm từ hạt, mỗi cây lam khi trưởng thành đều là cây mẹ và sinh ra các măng non. Tuổi thọ trung bình của một cây lam mẹ lên đến 60 năm. Chỉ sau 4 năm ươm trồng, cây lam có thể thu hoạch được, trở thành nguồn sinh kế bền vững, tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho bà con mỗi năm.
Mạy Khao Lam là một giống tre đặc biệt của vùng Tây Bắc, ngoài giá trị về môi trường, làm giàu rừng, loại tre này cũng có giá trị kinh tế cao. Mỗi cây tre con sau 4 năm sẽ phát triển thành bụi, trung bình một bụi tre trưởng thành sẽ cho ra khoảng 20-25 cây và mỗi năm có thể khai thác được 10 cây/bụi. Đặc biệt, sau khi khai thác, tre sẽ tự tái tạo, tái sinh mà không cần trồng mới như cây gỗ. Như vậy, một năm, nếu chăm sóc đúng quy trình hướng dẫn, người dân có thể thu về khoảng 80 triệu đồng/ha trồng tre. Chưa kể, từ tre Mạy Khao Lam có thể tạo ra những sản phẩm đặc sản như cơm Lam; trà Ống Lam làm từ trà Shan tuyết nổi tiếng được ủ lên men trong ống Lam, cho ra một thức trà thơm dịu, mang đến hơi thở của núi rừng trong trẻo.
Trong năm 2022, các doanh nghiệp đồng hành cùng Thanh âm xanh cũng hỗ trợ người dân tạo thương hiệu sản phẩm cơm Lam và trà Ống Lam. Ngoài ra, dự án còn triển khai không gian văn hóa, khu trưng bày sản phẩm, các lớp học ngôn ngữ để gìn giữ giá trị văn hóa bản địa và hỗ trợ người dân phát triển du lịch cộng đồng và tạo hệ sinh thái xanh từ tre. Hiểu rõ giá trị kinh tế từ Mạy Khao Lam, không hề do dự, 16 hộ dân ở hai bản Mý Háng Tủa Chử và Nả Háng Tủa Chử đã đồng tình, cam kết trồng và chăm sóc 10.000 cây được trồng trong khuôn khổ chiến dịch.
Những thanh âm xanh của núi rừng Tây Bắc đang góp phần nối dài hành trình phủ xanh Việt Nam, hướng tới một đất nước xanh – bền vững trong tương lai.
Tiếp nối hành trình phủ xanh Việt Nam năm 2021, trong năm 2022 Thanh m Xanh tiếp tục mục tiêu trồng 22.000 cây trên diện tích 41.81 ha tại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái nhằm làm giàu rừng, tạo hệ sinh thái bền vững từ Tre & hỗ trợ sinh kế cho gần 30 hộ gia đình dân tộc đồng bào người H’ Mông. Kế hoạch năm 2022 được chia làm hai giai đoạn, cụ thể:
Giai đoạn 1: Triển khai trồng 10.000 cây Mạy Khao Lam cho diện tích 25ha rừng.
Giai đoạn 2: Triển khai trồng 12.000 cây Tre Vầu cho diện tích 16,81 ha rừng.
Với 10.000 cây Lam được trồng có thể hấp thụ 1.000 tấn khí nhà kính, cũng như 240 tấn CO2 mỗi năm, nó trở thành một “bể chứa carbon” khổng lồ. Đặc biệt, dự án tạo dựng mô hình sinh kế từ cây tre cho bà con nông dân. 1ha trồng tre có thể tạo ra 8.000 cây tre mỗi năm và từ một mầm tre nhỏ ban đầu, chỉ sau 4 năm có thể thu hoạch và tạo ra giá trị kinh tế bền vững.
Kể từ ngày phát động gây quỹ (tháng 4/2022), dự án đã nhận được rất nhiều tình cảm, sự động viên, hỗ trợ cùng sự đóng góp của các cá nhân, tập thể, doanh nghiệp.
Âm nhạc dẫn lối rừng xanh
Dự án Thanh âm xanh – Âm nhạc dẫn lối rừng xanh là một bước chuyển nhận thức của Quỹ Khăn ấm cho em, một dự án âm nhạc cộng đồng được tổ chức lần đầu vào năm 2012 bởi các nghệ sĩ nhí Câu lạc bộ Mozart với thông điệp: “Thay đổi tương lai từ những điều nhỏ nhất” đã mang đến những phần quà thiết thực, nhu yếu phẩm cho trẻ em nghèo vùng sâu, vùng xa. Sau 10 năm tích cực hỗ trợ những điểm trường khó khăn nhất, biết được sự hiểm nguy của thiên tai dịch bệnh thường trực đe dọa cuộc sống của người dân, những người điều hành Quỹ Khăn ấm cho em luôn trăn trở về ý tưởng xây dựng một dự án thức tỉnh và kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ môi trường sống.
Trong suốt một năm nhóm lên ý tưởng cho chiến dịch một cách kỹ lưỡng, cẩn thận và tìm thấy cây tre với rất nhiều ưu thế phù hợp. Cây tre đang là giải pháp toàn cầu trong giảm tác động từ biến đổi khí hậu do là loài cây sinh trưởng nhanh ở bất cứ điều kiện nào. Sau 5 năm trồng, tre sẽ có chức năng cải tạo hệ thống nguồn đất, nguồn nước, chống xói mòn, sạt lở, lũ quét… Hơn nữa, chỉ cần với lượng nước 6l/cây/năm, tre phù hợp với tất cả vùng đất khô hạn tại khu vực miền núi Tây Bắc, đồng thời cho hiệu quả kinh tế khi được khai thác từ rừng, tạo ra các sản phẩm thương mại và phục vụ du lịch. Vì lẽ đó, cây tre được lựa chọn là trọng tâm của dự án mới nhằm gây quỹ trồng rừng tre mang tên Thanh âm xanh – m nhạc dẫn lối rừng xanh.
Năm 2020, trong chuỗi sự kiện văn hóa nghệ thuật Thanh âm núi rừng được dự án Thanh âm xanh tổ chức ở Mù Cang Chải, chiến dịch “Vì một triệu cây tre Việt” chính thức được phát động với mục tiêu tạo ra những cánh rừng tre trên khắp lãnh thổ Việt Nam. Chị Linh kể: “Mọi thứ đều rất khó khăn vào giai đoạn đầu. Một trong những thử thách lớn nhất của chiến dịch chính là ít người nghĩ đến việc trồng tre để phủ xanh đồi trọc”.
Nhưng đến bây giờ, thông qua những cố gắng về truyền thông, chiến dịch đã lan tỏa được vai trò thật sự của cây tre Việt Nam đến với tự nhiên cũng như cộng đồng. Quỹ ủng hộ chiến dịch ngoài việc kêu gọi từ các sự kiện âm nhạc do Thanh âm xanh tổ chức, thì mỗi người quan tâm chỉ cần đóng góp 50 nghìn đồng – đúng bằng chi phí để trồng 1 cây tre thì với 1 triệu người sẽ có 1 triệu cây tre được trồng.
Bắt tay vào thực địa, Thanh âm xanh khó tìm ra nguồn giống tre phù hợp. Năm đầu thực hiện, 80% số cây tre được trồng đã chết hàng loạt do thời tiết không thuận lợi cũng như nguồn giống chưa bảo đảm. Đó là một tổn thất rất lớn. Rất may mắn là dự án vẫn được những người tham gia hỗ trợ chiến dịch, người dân địa phương cũng như chính quyền tin tưởng. Năm 2022, dự án tổ chức vườn ươm cho 10.000 giống cây tiếp tục thất bại do lượng mưa tự nhiên quá lớn.
Tưởng như hai lần thất bại sẽ gây nản chí, thế nhưng dự án vẫn kiên trì bắt đầu lại. Trong năm 2022, Thanh âm xanh trồng thành công 10.000 cây tre Mạy Khao Lam trên diện tích 25ha tại hai bản Mý Háng Tủa Chử và Nả Háng Tủa Chử, xã Púng Luông, huyện Mù Cang Chải. Đến nay, tất cả số tre ấy đều sống rất khỏe mạnh. Bên cạnh đó, các thành viên của dự án cũng tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Kết nối thanh âm “Nghe trẻ – Nghe tre” tại Mù Cang Chải. Nhóm nhạc Thanh m Xanh cũng tổ chức lớp dạy cách chơi nhạc cụ làm bằng tre nứa cho 120 em học sinh người Hmông thuộc hai điểm trường xã Dế Xu Phình và xã Púng Luông, giúp người dân đến gần hơn với tre từ âm nhạc nhằm mục tiêu: m nhạc dẫn lối rừng xanh.
Hệ sinh thái xanh tạo sinh kế bền vững
Chiến dịch “Vì một triệu cây tre Việt” còn có nhiệm vụ khác cũng rất quan trọng là tạo hệ sinh thái bền vững từ rừng tre; nhận được sự hỗ trợ rất tích cực từ các nhà hảo tâm, tổ chức, doanh nghiệp, cũng như rất nhiều nghệ sĩ… tham gia hưởng ứng và phát động như NSND Trung Anh, NSƯT Thu Uyên, chỉ huy dàn nhạc Nguyễn Khắc Thành, Hợp xướng Gió Xanh… Chiến dịch cũng kết nối, hợp tác với Tiến sĩ Diệp Thị Mỹ Hạnh – giảng viên Trường đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, người được Liên hợp quốc trao Giải thưởng Xích đạo 2010 và chương trình Con đường tre của Làng tre Phú An để thực hiện mô hình rừng tre sinh kế với cây Mạy Khao Lam tại Mù Cang Chải. Mạy Khao Lam là một giống tre, gốc là cây bản địa của vùng Tây Bắc Việt Nam, có sức sống vô cùng mãnh liệt. Cũng vì yếu tố này, Mạy Khao Lam đang được dự án Thanh m Xanh lựa chọn với mục đích phủ xanh cho những vùng đất cằn nơi vùng địa đầu Tổ quốc. Dù là gốc Tây Bắc, nhưng các cây giống được trồng trong Rừng Tre Sinh Kế của Thanh m Xanh lại được chuyển từ Bình Dương ra Mù Cang Chải để trồng tại xã Púng Luông. Những cây Mạy Khao Lam xanh tốt, mỗi cây cao từ 70cm-100cm, phát triển khỏe mạnh và được chăm sóc cẩn thận mỗi ngày sẽ được chuẩn bị một cách kỹ càng trước khi được đưa về rừng với mẹ thiên nhiên.
Theo đó, mỗi cây Mạy Khao Lam đều được ươm trực tiếp từ hạt thay vì hom cành hoặc gốc lam. Điều này sẽ đảm bảo tính sinh trưởng bền vững của cây lam trong tương lai. Bởi, khi ươm từ hạt, mỗi cây lam khi trưởng thành đều là cây mẹ và sinh ra các măng non. Tuổi thọ trung bình của một cây lam mẹ lên đến 60 năm. Chỉ sau 4 năm ươm trồng, cây lam có thể thu hoạch được, trở thành nguồn sinh kế bền vững, tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho bà con mỗi năm.
Mạy Khao Lam là một giống tre đặc biệt của vùng Tây Bắc, ngoài giá trị về môi trường, làm giàu rừng, loại tre này cũng có giá trị kinh tế cao. Mỗi cây tre con sau 4 năm sẽ phát triển thành bụi, trung bình một bụi tre trưởng thành sẽ cho ra khoảng 20-25 cây và mỗi năm có thể khai thác được 10 cây/bụi. Đặc biệt, sau khi khai thác, tre sẽ tự tái tạo, tái sinh mà không cần trồng mới như cây gỗ. Như vậy, một năm, nếu chăm sóc đúng quy trình hướng dẫn, người dân có thể thu về khoảng 80 triệu đồng/ha trồng tre. Chưa kể, từ tre Mạy Khao Lam có thể tạo ra những sản phẩm đặc sản như cơm Lam; trà Ống Lam làm từ trà Shan tuyết nổi tiếng được ủ lên men trong ống Lam, cho ra một thức trà thơm dịu, mang đến hơi thở của núi rừng trong trẻo.
Trong năm 2022, các doanh nghiệp đồng hành cùng Thanh âm xanh cũng hỗ trợ người dân tạo thương hiệu sản phẩm cơm Lam và trà Ống Lam. Ngoài ra, dự án còn triển khai không gian văn hóa, khu trưng bày sản phẩm, các lớp học ngôn ngữ để gìn giữ giá trị văn hóa bản địa và hỗ trợ người dân phát triển du lịch cộng đồng và tạo hệ sinh thái xanh từ tre. Hiểu rõ giá trị kinh tế từ Mạy Khao Lam, không hề do dự, 16 hộ dân ở hai bản Mý Háng Tủa Chử và Nả Háng Tủa Chử đã đồng tình, cam kết trồng và chăm sóc 10.000 cây được trồng trong khuôn khổ chiến dịch.
Những thanh âm xanh của núi rừng Tây Bắc đang góp phần nối dài hành trình phủ xanh Việt Nam, hướng tới một đất nước xanh – bền vững trong tương lai.
Tiếp nối hành trình phủ xanh Việt Nam năm 2021, trong năm 2022 Thanh m Xanh tiếp tục mục tiêu trồng 22.000 cây trên diện tích 41.81 ha tại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái nhằm làm giàu rừng, tạo hệ sinh thái bền vững từ Tre & hỗ trợ sinh kế cho gần 30 hộ gia đình dân tộc đồng bào người H’ Mông. Kế hoạch năm 2022 được chia làm hai giai đoạn, cụ thể:
Giai đoạn 1: Triển khai trồng 10.000 cây Mạy Khao Lam cho diện tích 25ha rừng.
Giai đoạn 2: Triển khai trồng 12.000 cây Tre Vầu cho diện tích 16,81 ha rừng.
Với 10.000 cây Lam được trồng có thể hấp thụ 1.000 tấn khí nhà kính, cũng như 240 tấn CO2 mỗi năm, nó trở thành một “bể chứa carbon” khổng lồ. Đặc biệt, dự án tạo dựng mô hình sinh kế từ cây tre cho bà con nông dân. 1ha trồng tre có thể tạo ra 8.000 cây tre mỗi năm và từ một mầm tre nhỏ ban đầu, chỉ sau 4 năm có thể thu hoạch và tạo ra giá trị kinh tế bền vững.
Kể từ ngày phát động gây quỹ (tháng 4/2022), dự án đã nhận được rất nhiều tình cảm, sự động viên, hỗ trợ cùng sự đóng góp của các cá nhân, tập thể, doanh nghiệp. 
bạn có thể ủng hộ chúng tôi qua
THEO DÕI CHÚNG TÔI TRÊN
